พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ [2. สังฆาทิเสสกัณฑ์] 1. สุกกวิสัฏฐิสิกขาบท บทภาชนีย์
พระอนุบัญญัติ
[236] ภิกษุจงใจทำน้ำอสุจิให้เคลื่อน เป็นสังฆาทิเสส ยกเว้นไว้แต่ฝัน
เรื่องภิกษุหลายรูป จบ
สิกขาบทวิภังค์
[237] คำว่า จงใจ ความว่า รู้อยู่ รู้ดีอยู่ จงใจ ฝ่าฝืนล่วงละเมิด
คำว่า น้ำอสุจิ อธิบายว่า น้ำอสุจิมี 10 ชนิด คือ (1) อสุจิสีเขียว (2) อสุจิ
สีเหลือง (3) อสุจิสีแดง (4) อสุจิสีขาว (5) อสุจิสีเหมือนเปรียง (6) อสุจิสี
เหมือนน้ำท่า (7) อสุจิสีเหมือนน้ำมัน (8) อสุจิสีเหมือนนมสด (9) อสุจิสี
เหมือนนมส้ม (10) อสุจิสีเหมือนเนยใส
คำว่า ทำให้เคลื่อน คือ กิริยาที่ทำให้เคลื่อนจากฐาน ตรัสเรียกว่า ทำให้เคลื่อน
คำว่า ยกเว้นไว้แต่ฝัน คือ ยกเว้นความฝัน
คำว่า เป็นสังฆาทิเสส ความว่า สำหรับอาบัตินั้น สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาส ชัก
เข้าหาอาบัติเดิม ให้มานัตและเรียกเข้าหมู่ คณะก็ทำไม่ได้ ภิกษุรูปเดียวก็ทำไม่ได้
ฉะนั้นจึงตรัสว่า เป็นสังฆาทิเสส
คำว่า เป็นสังฆาทิเสส นี้ เป็นการขนานนาม เป็นคำเรียกหมวดอาบัตินั้น
นั่นเองโดยอ้อม1 เพราะเหตุนั้น จึงตรัสเรียกว่า เป็นสังฆาทิเสส
บทภาชนีย์
อุบาย 4 ประการ
(1) ภิกษุทำน้ำอสุจิให้เคลื่อนในรูปภายใน (2) ภิกษุทำน้ำอสุจิให้เคลื่อนใน
รูปภายนอก (3) ภิกษุทำน้ำอสุจิให้เคลื่อนในรูปภายในและภายนอก (4) ภิกษุทำน้ำ
อสุจิให้เคลื่อนเมื่อส่ายสะเอวในอากาศ